Сабақ 11. Алгебралық бөлшек және оның негізгі қасиеті - Оқу материалдары
Сәлеметсіздер ме окушылар!
Бүгінгі сабақта:
- алгебралық бөлшектерді танып біліп, алгебралық бөлшектегі айнымалылардың мүмкін мәндер жиынын табуды үйренесіздер;
- алгебралық бөлшектің негізгі қасиетін қолдануды үйренесіздер.
Құрамындағы айнымалысы бөлімінде кездесетін бөлшектері бар өрнектер алгебралық бөлшектер деп аталады.
Мысалы:
Мүмкін мәндер жиыны. Өрнектің мағынасы бар болатындай оның құрамындағы айнымалылардың барлық мәндері жиынын осы өрнектің мүмкін мәндер жиыны деп атайды.
Мысалдар:
Алгебралық бөлшек және оның негізгі қасиеті
Тепе-теңдік деп оған енетін айнымалылардың барлық мүмкін мәндерінде дұрыс болатын теңдікті айтады. Өрнекті оған тепе-тең өрнекпен алмастыруды тепе-тең түрлендіру деп атайды.
Осы тепе-теңдікті пайдаланып, бөлшегін c көбейткішіне қысқартуымызға болады. Егер бөлшектің алымының (немесе бөлімінің) таңбасын өзгертсек, онда бөлшектің де таңбасы өзгереді.
Яғни бөлшектің таңбасын өзгерткенде оның алымының (немесе бөлімінің) таңбасы өзгереді.
Мысалы:
Бөлшекті қысқартыңыз:
1)
Жауабы:
1-мысал:
Алгебралық бөлшектің
құрамындағы айнымалының қандай мәндерінде бөлшек нөлге тең?
Шешуі:
Жауабы: болғанда бөлшектің мәні 0-ге тең.
2-мысал:
Алгебралық бөлшектің мүмкін мәндер жиынын табыңыз:
Шешуі:
3-мысал:
a-ның қандай мәндерінде бөлшек нөлге тең?
4- мысал.
Айнымалының қандай мәнінде бөлшектердің мағынасы болмайтынын көрсетіңіз.
5-мысал:
a-ның қандай мәндерінде бөлшек нөлге тең?
6-мысал.
Бөлшекті қысқартыңыз:
7-мысал.
Бөлшекті қысқартыңыз:
8-мысал.
Алгебралық бөлшектерді қысқартыңыз: